Ý nghĩa và vai trò của các xét nghiệm dấu ấn ung thư

TDHSC – Ung thư là một trong những bệnh lý nguy hiểm có khả năng gây tử vong hàng đầu. Việc tầm soát sức khỏe định kỳ bằng những xét nghiệm chất chỉ dấu ung thư đóng vai trò quan trọng trong việc sàng lọc sớm, góp phần phát hiện bệnh cũng như định hướng chẩn đoán sớm và điều trị phù hợp. Các dấu ấn (marker) ung thư cũng là công cụ đắc lực giúp phát hiện sớm và tăng thêm chẩn đoán xác định và theo dõi điều trị ung thư. 

Ung thư là gì?

Ung thư là một nhóm các bệnh liên quan đến việc phân chia tế bào một cách vô tổ chức và có khả năng xâm lấn những mô khác bằng cách phát triển trực tiếp vào mô lân cận hoặc di căn đến nơi xa, thường được phân loại theo tính chất giải phẫu bệnh hoặc theo cơ quan bị tổn thương. Các tế bào ung thư trong một khối u (bao gồm cả các tế bào di căn) đều xuất phát từ 1 tế bào duy nhất phân chia ra. Do vậy một bệnh ung thư có thể được phân loại theo loại tế bào khởi phát hoặc theo vị trí của tế bào đó. Ví dụ:

• Ung thư biểu mô thường xuất phát từ tế bào biểu mô (ở ống tiêu hóa hay các tuyến tiêu hoá).
• Các bệnh lý máu ác tính như bệnh bạch cầu (leukemia) và u lympho bào (lymphoma) có nguồn gốc từ máu và tủy xương.
• Ung thư mô liên kết là nhóm ung thư khởi nguồn từ mô liên kết, xương hay cơ.
• U hắc tố là do rối loạn của tế bào sắc tố.
• U quái xuất phát từ các tế bào mầm

Dấu ấn chỉ điểm ung thư (marker K)

Chất chỉ điểm ung thư là các sản phẩm chuyển hóa được tạo ra bởi các tế bào ung thư và những tế bào bình thường khác, đặc biệt được tạo ra với số lượng lớn với sự hiện diện của các tế bào ung thư. Nhiều chất chỉ điểm khối u là protein được tìm thấy ở trong dịch cơ thể (máu), ở mô hoặc trên bề mặt của các khối u. Một số loại dấu ấn ung thư khác có nguồn gốc từ enzyme, DNA, mô bệnh học… Phân loại các loại marker ung thư thường dùng:

• Cyfra 21-1 (Ung thư phổi không tế bào nhỏ)
• NSE (Ung thư phổi tế bào nhỏ)
• CA 72-4 (Ung thư dạ dày, ung thư buồng trứng, ung thư đại – trực tràng ..)
• AFP (Ung thư gan nguyên phát, ung thư tinh hoàn, ung thư nguyên bào ..)
• CA 19-9 (Ung thư tụy, ung thư đường mật, ung thư đại – trực tràng ..)
• CEA (Các loại ung thư đường tiêu hóa, chủ yếu ung thư đại tràng, ung thư thực quản, ung thư dạ dày, ngoài ra còn tăng trong một số loại ung thư khác như ung thư tuyến giáp, ung thư phổi… )
• CA 15-3 (Ung thư vú)
• CA 125 (Ung thư Buồng trứng )
• PSA (Ung thư Tiền liệt tuyến)
• Tg và Calcitonin (Ung thư tuyến giáp)
• SCC (Ung thư biểu mô tế bào vảy, ung thư phổi…)

Các dấu ấn ung thư thường gặp

Dấu ấn ung thư có vai trò như thế nào?

• Sàng lọc, tầm soát ung thư.
• Ứng dụng hỗ trợ chẩn đoán.
• Xác định giai đoạn bệnh.
• Tiên lượng, đánh giá khả năng tái phát của một số bệnh như ung thư vú, ung thư tiền liệt tuyến… ( các dấu ấn ung thư CEA, β2- Microglobulin, CA 15-3… )
• Xác định hiệu quả điều trị một số bệnh ung thư, đánh giá khả năng đáp ứng với các liệu pháp điều trị trên những bệnh nhân đã được chẩn đoán xác định bệnh.

Lưu ý: Chất chỉ điểm ung thư không phải là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh ung thư, nhưng là yếu tố quan trọng giúp nhận diện bệnh khi bệnh nhân đã thực hiện những xét nghiệm lâm sàng khác (nội soi, CT scan, MRI, sinh thiết…).

Dấu ấn ung thư có ý nghĩa như thế nào trong chẩn đoán và theo dõi ung thư?

Dr Thiện Lương

PHÒNG KHÁM THUẬN ĐỨC

THUAN DUC HEALTH SCIENCE CENTER

Lương Y Nguyễn Thị Thanh

Khoẻ Vui Hạnh phúc hơn cho mọi người!

Trụ sở chính: Lý Văn, Phú Điền, Nam Sách, Hải Dương

Cơ sở 2: Khu đô thị Âu Việt, Phía Tây cầu Phú Lương, TP. Hải Dương

Cơ sở 3: Số 28 BT2, Khu đô thị Trung Văn, Nam Từ Liêm, Hà Nội (VPĐD)

Điện thoại: 0912528800

Hotline: 0906008806

Website: www.phongkhamthuanduc.vn

(Quý vị truy cập vào website để đặt lịch khám hẹn trước)